خودت بمال

• الو، سلام حاج آقا.
• سلام
• حاجی ما تو استدلال منطقی عدم استیضاح حسن فریدون موندیم. چی کار کنیم؟ هیچی به عقلمون نمی‌رسه، یک کاری بکن.
• صبر کن با گوگل سرچ کنم ببینم چیزی تو حکومت امیرالمومنین گیرم میاد بمالیم به قصه
• خدا خیرت بده حاجی، الکی نیست شدی عمار

 

از استوری اینستاگرام یک بچه مسلمون که عصبانی و ناراحته از این که یک عده هر بار برای مشروعیت‌بخشی به کارهای غیرقانونیشون از دینش سواستفاده میکنند و برای بالاکشیدن خودشون مقدساتش را پایین می‌کشند. عصبانیه از این که چهره‌ی کاریکاتوری از دینش می‌کشن و نشون میدن.

 

پ.ن. امام علی همون اول کار تمام استانداردهای عثمان را عزل کرد و گفت هر که قبلا خورده و برده رو از کابین زنانش هم بیرون بکشید.

سم زدایی

" از زندگیش خیلی راضیه خدا رو شکر. می‌دونی؟ تو ازدواج اولش خیلی اذیت شد. این زندگی حقش بود."

با خودم گفتم این چه جمله‌ی بی‌معنی و سمی بود که شنیدم! مگه خوشبختی حق اونیه که زجر کشیده باشه؟ مگه در عوض رنجی که می‌کشی مستحق آرامش و آسایش میشی؟

از نمودهای دیگه‌ی این باور به شکوه و ارزش رنج کشیدن و باور به ارزشمند نبودن انسانی که صلیبش رو به دوش نکشیده اینه که:

• مثلا یک عده تو این مملکت به قشر دیگه‌ای میگن: می‌خواین شما هم تریبون داشته‌باشید برای حرف‌هاتون؟ می‌خواید نظرات شما هم تو اداره‌ی این مملکت به حساب بیاد؟ می‌خواید همون حقوقی را داشته باشید که ما داریم؟ پس شما هم خون بدید! برید جلو گلوله، جون بدید!

از مصادره‌ی تمام خون‌ها و جان‌ها که بگذریم، تو قاموس این عده حقوق انسانی و شهروندی تعریف نشده، این که انسان‌ها به صرف انسان بودن حقوقی دارند و به صرف شهروند یک کشور بودن، حقوقی بیش‌تر. قرار نیست کسی با منت این حقوق را از کیسه‌ی خلافتش بده یا انسان به بهای خون و شکنجه و جان طلبش کنه!

• یا مثلا وقتی زن‌ها حقوق انسانیشونو (حق زن بودن‌ نه‌ها!) می‌خوان همیشه یک مردهایی هستند که می‌گن خب پاشو بجنگ واسه حقوقت، به خودت سختی بده، بهاشو بپرداز!

بگو آخه تو مگه خودت جنگیدی واسه همین حقوق؟ اینجا فقط واسه خاطر گوشت لا پاهات پیشاپیش بهت تقدیم شده.

• یا مثلا این‌هایی که میگن کار هست، پول ریخته تو این مملکت. ولی جوان‌ها تن‌پرور شدند، لقمه‌ی آماده می‌خوان. نمی‌خوان تلاش کنند. وگرنه شما برو فلانی رو ببین که از کجا به کجا رسیده.

بعد میری فلانی رو می‌بینی، می‌فهمی از زیر صفر پاره شده تا تو شرایطی غیرعادلانه، گاهی هم با توسل به دوز و کلک، موانع بی‌کفایتی و تبعیض و فساد و ... رو کنار بزنه که تازه برسه به گرد پای ژن خوب‌ها و رفیق‌بازها!

نه جانم! ما انسانیم و به صرف همین شان انسانی کرامت و حقوقی داریم. حقوق ما ته‌مانده‌ی غذای هیچ ولی نعمتی نیست که باور کنیم باید با منت جلومون پرت بشه.

 

تجربه نشان می دهد...

چند سال پیش با یکی از دوستانم که شهر دیگه‌ای زندگی می‌کرد برنامه کتاب‌خونی داشتم. یک کتاب انتخاب می‌کردیم، زمانی برای خوندنش تعیین می‌کردیم و بعد با ایمیل (اون سال‌ها هنوز خبری از اپ‌های پیام‌رسان نبود) دربارش با هم تبادل نظر می‌کردیم. یکی از اون کتاب‌ها «زناشویی و اخلاق» برتراند راسل بود. الان دیگه حاضر نیستم وقتم را برای خوندن کتاب‌های راسل بگذارم. به نظرم محتوای کتابش به کار همون گزیده‌گویی‌های اینستاگرامی و پیام‌های تلگرامی می‌خوره، اما خب مگه نصف عمر ما این روزها تو همین صفحات و محیط‌ها نمی‌گذره؟ شاید هنر راسل دقیقا همینه که حرف‌هایش به کار زندگی روزمره‌ی مردم کوچه و بازار میاد.

مثلا مصداق یکی از بخش‌های این کتابش را من بارها به چشم دیدم و به شدت قبول دارم، اون جایی که میگه: "تجربه نشان می‌دهد که بالاخص سانسور در انگلستان وضعی غم‌انگیز دارد. نمایشنامه‌های پوچ و بی‌معنی که به شدت هیجان‌انگیز و محرک شهوات است به سادگی از زیر دست سانسورچیان می‌گذرد در حالی که نمایشنامه‌های جدی و سنگین که مسائل مهم را مطرح می‌سازد مدت‌ها در پس دیوار سانسور محبوس می‌ماند."  برای منی که سال‌ها با اتوبوس سفر رفتم و محکوم بودم به تماشای فیلم‌های آبدوغ‌خیاری که تو اتوبوس‌ها می‌گذاشتند این حرف خیلی ملموسه. گاهی مبهوت می‌موندم که فلان فیلم چطور با وجود این صحنه‌ها، گریم‌ها، لباس‌ها و دیالوگ‌ها و حتی موضوع اصلی فیلم از زیر تیغ سانسور ارشاد در رفته! اما وقتی یاد این حرف راسل می‌افتادم از ابهام و شگفتی درمیومدم و به تماشای ابتذالی که جلوی چشم‌هام داشت اتفاق می‌افتاد ادامه می‌دادم.

تو فهرست فیلم‌ها و کتاب‌های توقیف و سانسور شده‌ای که می‌تونیم به یاد بیاریم، چند درصد مبتذل و سبک و محرک بودند و به قولی، بیم این میرفت که اکران یا انتشارشون سلامت روانی جامعه را به خطر بندازه یا سلیقه‌ی مخاطب را به تدریج به ابتذال بکشه؟ احتمال درصد کمی.  

من موافق سانسور حتی اون فیلم‌های اتوبوسی هم نیستم اما معتقدم اگه آثار جدی، با تمام نقدهایی که از نظر فنی و تخصصی ممکنه بهشون وارد باشه، اجازه‌ی ورود به فضای فرهنگی را پیدا نکنند، در واقع جا برای آثار سبک باز می‌شه و کفه‌ی ترازو به نفع این آثار پایین میاد و به تدریج سلیقه‌ و مذاق هنری و سطح فکری مخاطب‌ها تنزل پیدا می‌کنه. شاید یک علت فروش بالای  فیلم‌های طنز سبک و بی‌محتوا و در مقابل استقبال نشدن از فیلم‌هایی با ارزش هنری بالاتر، تو کشور همین باشه.

یک نمونه‌ دیگه را به نظرم می‌تونیم تو سلیقه‌ی موسیقیایی خودمون ببینیم. وقتی سال‌هاست نمایش آلات موسیقی برای مخاطب رسانه‌های ملی حرام شده، وقتی هیچ جایی در نظام آموزشی کشور برای آموزش در زمینه موسیقی در نظر گرفته نشده بهترین محیط برای پا گرفتن امثال تتلو و ساسی مانکن فراهم شده وجاییه که طرفداران پاشایی در تشییع جنازه‌اش شگفتی می‌آفرینند!

باز هم میگم منظورم این نیست که مثلا تتلوها و ساسی‌مانکن‌ها و پاشایی‌ها نباید بخونند. وجود این خواننده‌ها و ویدئو کلیپ‌هایی که تولید می‌کنند به تنهایی خطرناک نیست، تعداد طرفداران و میزان تاثیرپذیریشونه که ترسناکه! و این تعداد بالا و گرایش نامتعادل به این نوع موسیقی نتیجه‌ی بستن درهای شناخت و از دسترس آسان خارج کردن انواع دیگه موسیقیه (مواظبم که نگم موسیقی اصیل، چون معتقدم هیچ نوع موسیقی نباید با رانت یا برچسبی غالب بشه).

 نمیشه خواننده‌ها و فیلم‌سازها و نویسنده‌ها را به بهانه‌ی سالم نگه‌داشتن جامعه خفه یا حذف کرد، داخلی‌ها را ممنوع‌الصدا و ممنوع‌التصویر و ممنوع‌القلم می کنند، خارجی‌ها چی؟ راه حل فقط بالا بردن سطح ذوق و سلیقه‌ی مخاطبه.

برای هیچ

تو کتابی که داشتم می‌خوندم به یک آیه از تورات برخوردم. کتاب‌مقدس دم دستم نبود، گوگل کردم ببینم کل داستان چی بوده. می‌دونستم از جست‌وجوی فارسی چیزی دست‌گیرم نمیشه، انگلیسی گوگل کردم و با شگفتی تمام دیدم سایت‌های انگلیسی زبان متن عهدین هم فیلتره.

فکر کن 40 سال  به بهانه و با وعده‌ی حفظ دین و عاقبت به خیر کردن ملت تو دنیا و آخرت بودجه‌های کلان بگیری، رو تمام منبرها و از همه‌ی رسانه‌های مملکت از کمالات دینت بگی، گوش بچه مدرسه‌ای ها رو از دروغ و اطلاعات ناقص درباره‌ی ادیان دیگه پر کنی، اما باز هم اون قدر جایگاه دینت را در ذهن و دل مردم متزلزل بدونی که راه‌های دسترسی به ساده‌ترین اطلاعات آزاد درباره‌ی ادیان دیگه را ببندی! می‌گفتند برای هر آدم عاقلی روشنه که این کتاب‌ها پر از داستان‌های کودکانه و تحریف شده‌است. یعنی این قدر از خودشون نامطمئن‌اند که از چهار تا کتاب کودک می‌ترسند. اون وقت خیال دارند پیام بشارت دینشون را خارج از مرزها هم ببرند و مسلمان تربیت کنند!

اگه به جای این که اون همه بودجه‌ی کلان تزریق کنند تو تشکیلات بی‌مصرفشون، به جای این که پول ملت را بریزند تو اون خیکشون که ته نداره، این همه هزینه را خرج یک درد این مملکت می‌کردند الان وضعمون بهتر بود. ملت هم خودشون بلد بودند دینشون را حفظ کنند، همون طور که سال‌های سال بدون زور و سانسور و بگیر و ببند حفظ کرده بودند.

این که چشم و گوش مردم را ببندی و مانع دسترسیشون به اطلاعات آزاد بشی، با کتک روسری سر زن‌ها کنی، روزه‌خوارها رو شلاق بزنی، با صد جور فیلتر عقیدتی  خودی‌ها را از ناخودی‌ها جدا کنی ... و بعد هورا بکشی که اسلام در این سرزمین زنده است، مثل این می‌مونه که کیم جونگ-اون، رهبر کره‌شمالی را به خاطر حفظ کشورش از نفوذ ویروس کرونا تحسین کنی!

دین و مرگ سیاه

دهه‌ی 1340 میلادی اروپا، علاوه بر بی‌نظمی‌های سیاسی و اجتماعی، گرفتار «مرگ سیاه» شد. طاعون جمعیت بزرگی از اروپا را تو مدت زمان کوتاهی به کام مرگ کشید. همین اتفاق اضطراب عمیق و عظیم دینی را هم به همه‌ی مشکلات قبلی اضافه کرد. خیلی از اروپاییان تصور ‌کردند طاعون مجازاتی از طرف خداست و نگران بقا و رستگاریشون شدند. چهره‌ی دینداری بعضی‌ها تغییر کرد و کلا ایمانشون دچار تب و تاب شد. نهضت‌های دینی جدیدی هم مطابق حال و هوای اون زمانه پدید اومدند که موفق شدند عده‌ای را هم به خودشون جذب کنند. مثلا گروهی که شهر به شهر می‌رفتند و مردم را از داستان‌های آخرالزمانی می‌ترسوندند. نتیجه‌ی این ترس و اضطراب همه‌گیر برای بعضی شکل گرفتن نوعی رابطه‌ی عمیق شخصی با خدا بود. بعضی‌ها هم دست از دینی که بهش پایبند بودند کشیدند، چون دیگه جوابگوی نیازهاشون و التیامی بر دردهای نوظهورشون نبود.

حالا خیلی دوست دارم بدونم مشاهداتون یا تجربه‌ی شخصیتون تو این شرایط شیوع جهانی کرونا بهتون چی میگه؟ تغییری احساس می‌کنید از این نظر؟ فکر می‌کنید در آینده ما هم شاهد اتفاقاتی از این دست باشیم؟ کلا چه رابطه‌ای بین کرونا و دین، دینداری یا دین‌ورزی می‌بینید؟

این وضع ماست 2

یک بار یک پست گذاشتم و گفتم حکومت و ملت آینه‌ی تمام‌نمای همدیگه‌اند. با رفتارها و طرز فکر یک ملت میشه فهمید تحت چه حکومتی تربیت شدند و از حکومتش هم میشه فهمید که از میان چه مردمی بلند شده. گفتم رسانه‌های خارجی و خارج‌نشینِ به ظاهر معترض مدام به ما القا می‌کنند که ما یک ملت شریف هستیم که گیر این حکومت افتادیم و هیچ تقصیری هم نداریم. ما هم این نقش قربانی را کاملا پذیرفتیم و از زیر بار هر نوع مسئولیتی خودمون را خلاص کردیم. با وجود این که تاکید کرده بودم که حکومت وظیفه‌ و نقش بزرگ و غیرقابل‌انکاری داره اما کامنت‌های علنی و خصوصی(نمی‌دونم واقعا چرا؟!) دریافت کردم که در واقع حاضر نبودند هیچ سهمی برای خودمون، یعنی مردم، در به وجود اومدن شرایط موجود قائل باشند. یکی از کامنت‌های خصوصی بهم یادآوری کرد که از مردمی که دغدغه‌ی نان دارند نمیشه انتظار ارتقای سطح فرهنگ داشت، فرهنگ‌سازی وظیفه حکومته.

الان من یک سوال دارم، چند نفر از اونایی که دیشب تو شهرک اکباتان با وجود هشدارهای بی‌امان رسانه‌ها تو هم لولیدند دغدغه‌ی نان داشتند؟

هرچند خیلی از اونایی که دغدغه‌ی نان دارند خیلی فهیم‌تراند اما اتفاقا منم از همه و به یک اندازه انتظار مسئولانه عمل کردن ندارم و به هیچ وجه قبول ندارم که حکومت مسئولیت تربیت همه‌ی مردم را به عهده داره. چون اگه این طور باشه حکومت مردمی شبیه خودش را تربیت می‌کنه و باز از میان همین مردم یک عده وارد بدنه‌ی حکومت میشن و این به شکل یک روند دایره‌وار ادامه پیدا می‌کنه و تغییری در ساختار یک کشور و سطح فرهنگش نمی‌افته. شاید فرهنگ تغییر کنه اما این تغییر به معنی بالغانه‌تر رفتار کردن نیست، فقط از صورتی به صورت دیگه، مثلا قبلا مذهبی بود و الان کمتر.

به نظر من از همه بیش‌تر این وظیفه‌ی نخبه‌های یک جامعه‌ است که ازون سیکل بزنند بیرون و در سطح دیگه‌ای عمل کنند. یعنی واقعا می‌خواید بگید نخبه‌ها را تو کشورهای دیگه دنیا هم حکومت‌ها آموزش میدن؟! اتفاقا این نخبه‌ها هستند که به رفتار حکومت‌ها نظارت دارند و نقدشون می‌کنند و ایده‌های جدید میدن و به مرور باعث تغییر ساختار یک کشور میشن. دانش‌آموز بیش‌تر آموزش می‌بینه اما نخبه تامل می‌کنه. افراد دیگه اجتماع را باید آگاه کرد اما نخبه باید به خودآگاهی برسه. نخبه‌ای که نتونه بالاتر از سطح اجتماع و متفاوت از حکومت فکر کنه هم اصلا نخبه حساب نمیشه. منظورم هم از نخبه درس‌خونده‌های مدارس تیزهوشان نیست :)) منظورم اوناییه که تریبون‌های دانشگاه و حوزه دستشونه. تو کشور ما میشن در واقع همونایی که علمشون سال‌هاست به روز نشده، همونایی یک کتاب دست چندم میدن به دانشجوهاشون که ترجمه کنند و بعد به اسم خودشون چاپ کنند، همونایی که به دانشجوهاشون تعرض می‌کنند تا در عوض بهشون نمره بدن... همونایی که این روزها به جای اینکه مقاله‌های جدی و آکادمیک بنویسند هر کدوم تو کانال تلگرامشون مسائل روزو به سطحی‌ترین شکل ممکن به خیال خودشون تحلیل می‌کنند. همونایی که سرشون تو آخوره و پروژه‌‌های آبکی با درامد کلان از شهرداری‌ها و پژوهشکده‌های من‌دراوردی می‌گیرند اما بازم جفتک می‌ندازند و به وضع مملکت انتقاد دارند!

آره عزیز جان، این وضع ماست. همه‌ی ما سهمی داریم در به وجود اومدن این وضعیت. همین که من و تو به اینترنت دسترسی داریم یعنی امکان اینکه فراتر از مرزهای جامعه‌ای که درش بزرگ شدیم بریم را داریم. پس سهممون اصلا کم نیست.

البته اینا بین خودمون بمونه، چون حکومت دنبال بهانه است که همه چیو بندازه گردن مردم و به اندازه کافی شانه خالی می‌کنه از وظایفش!

تقدیس

ایثارگر باید ایثار کنه، از نیروی «جان برکف خط مقدم» انتظار میره جانش را فدا کنه. وقتی این صفات را درباره‌ی افراد به کار می‌بریم به خیال خودمون داریم بهشون اَدای دِین می‌کنیم، (ادای دین از این مفت‌تر و بی‌دردسرتر سراغ دارید؟) اما در واقع داریم پیشاپیش انتظاراتمون را از اون افراد و نقششون به زبان میاریم.

من از مخالفان سرسخت تقدس بخشیدن به آدم‌ها و واژه‌هام، از تقدس بخشیدن به زنانگی و نقش مادری گرفته تا حتی دفاع از کشور. دلیلش هم اینه که با این کار هم راه صدمه‌ به اون آدم‌ها را باز می‌کنیم، هم اینکه راه نقد به عملکردشون را می‌بندیم. در واقع از یک طرف اون‌ها را از حق زندگی عادی و حقوق انسانی محروم می‌کنیم و از طرف دیگه چون نقد نیاز به شفافیت و فضایی از نظر ارزشی خنثی داره تیغ نقدمون کند میشه و از کار می‌افته، چون خاصیت تقدس همینه که چیزها را در هاله‌ای از ابهام بپیچه، هر چقدر مبهم‌تر و ناشناختنی‌تر مقدس‌تر.

 مثلا ما از مادرها انتظار داریم خودشون و خواسته‌هاشونو فدای بچه‌اشون کنند. انگار مادری بدون این کیفیت تعریف نشده. از طرف دیگه در مخیله امون نمی‌گنجه که مادر بد و آسیب‌زننده هم پیدا میشه. یکی از اتفاقاتی که تو جلسه‌های روان‌درمانی با قربانیان مادرهای مسموم می‌افته اینه که فضایی ایجاد بشه که قربانی بتونه تنفرش نسبت به مادرش را ابراز کنه، امکانی که بیرون از اون جلسه واسش فراهم نیست، چون اون بیرون مادرها همه فرشته‌ی روی زمین‌اند. یا مثلا از فرمانده‌هان جنگ به خاطر سهل‌انگاری‌ها و تصمیمات اشتباهشون انتظار پاسخگویی نبوده و هیچ وقت پیگیری شفافی صورت نگرفته. چون فرمانده قهرمان ماست و اون‌هایی که جونشون را بر اثر این خطاهای انسانی از دست دادند هم به درجه‌ی رفیع شهادت رسیدند و چه اجری از این بالاتر؟ چرا باید با باز کردن سر این موضوع که این همه آدم می‌تونستند کشته نشن، این زیبایی مقدس را از بین ببریم و همه چیو تبدیل کنیم به امری زمینی و زشت؟

این‌ها را گفتم که آخر به اینجا برسم که کادر درمان به القاب دهن‌پرکن احتیاجی ندارند به امکانات نیاز دارند و همکاری ما. دادن پیشوند و پسوندهای آسمانی، آسمانی شدنشون را عادی جلوه میده! و از طرفی پیگیری هر نوع خطا و سهل‌انگاری را تبدیل به تابو می‌کنه.

***

به قول پدرام سلطانی تو صفحه اینستاگرامش: "پزشک و پرستار دو قشر مهم و باارزش جامعه هستند، «سردار سلامت» و «خط مقدم جبهه مبارزه با کرونا» نیستند. در این روزهای سخت آن‌ها را با نام خودشان صدا بزنیم تا ارزش این نام‌ها در ذهنمان حک شود. جایی که برای اهمیت بخشیدن به یک قشر، آن را با نام قشری دیگر یاد کنند، ارزش‌ها مخدوش‌اند."

***

حواسمون هست که نیروهای خدماتی بیمارستان‌ها هم جزء کادر درمان‌اند؟

***

حواسمون هست که کرونا داره بهمون میگه به علوم پایه و ازمایشگاهی بیش‌تر اهمیت بدیم و این‌قدر پزشکی محور نباشیم؟

این وضع ماست 1

این روزها می‌دونی به چی خیلی فکر می‌کنم؟ به «ما در جنگ» و به اونایی که دنبال انتقام سخت‌اند. منظورم امثال اون خانومی که دم از زندگی سلحشورانه می‌زنند و معلوم میشه نفسشون از جای گرم بلند میشه و خودشون زندگی به اصطلاح لاکشری دارند نیست. منظورم اوناییه که واقعا خالص و جان بر کف‌اند. دلم می‌خواد بهشون بگم ببین! این وضع ماست. اخبار صدا و سیما و گزارش‌های غیرمسئولانه مسئولان را فراموش کن. اخبار درست را از پرستارهای بیمارستان‌های (شاید) قرنطینه شده‌ی شهرستان‌ها بپرس. این همه کسب و کار تعطیل شده را ببین و مردمی که تو مخارجشون مونده بودن و امیدشون به بازار شب عید بود و خیلی مشکلات دیگه که ما نمی‌بینیم.

ما هم نمی‌خوایم کشورمون تو سری خور باشه. نمی‌خوایم حرف زور بشنوه و مطیع باشه. اما ببین! این وضع ماست در مقابله با ورود قابل پیش‌بینی یک ویروس به کشور. حالا کشورو تصور کن در جنگ. بیمارستان‌ها را تصور کن با کلی زخمی. حجم امکانات و وسایل مورد نیازو تصور کن. تصور کن جنگ چقدر برای یک عده که پشت پرده‌اش معامله‌های کلان کنند نعمته! بسته‌های مراقبتی که بین نماینده‌های مجلس پخش شد دیدی؟ امکان تست کرونا برای مسئولان و در دسترس نبودن حداقل‌های خودمراقبتی برای مردم عادی را دیدی؟ این وضع ماست. وضعیت زلزله‌زده‌ها و سیل‌زده‌ها را دیدی؟ وضعیت حاشیه‌نشین‌ها را دیدی؟ اصلا وضعیت مناطق جنگ‌زده‌ی 30 40 سال پیش را دیدی؟ این وضع ماست! جنگ برای این ملت یعنی تیر خلاص. یعنی یکی زدن و ده تا خوردن که ازون ده تا 9تاش گل به خوده.  

صخره های واقعیت

اپیزود پنجاه و پنجم از پادکست فارسی چنل بی به نام «ساحره‌سوزی» داستان زنانی را روایت می‌کنه که در گینه‌ی نو به جرم جادوگری سوزانده می‌شن. بنا به گزارشی که این اپیزود تعریف می‌کنه و به قلم یک خبرنگار ماجراجو نوشته شده، در گینه‌ی نو باور عموم بر اینه که مرگ یا به خاطر کهولت سن اتفاق میفته یا پای عاملی شرور درمیونه. این عامل شرور هم معمولا یک زنه. قهرمان این اپیزود زنی هست ب اسم مونیکا. پونزده سال پیش مونیکا هم به اتهام جادوگری در شرف زنده زنده سوزانده شدن به دست اقوام و همشهری هایش قرار میگیره اما خوشبختانه می‌تونه فرار کنه و خودش را نجات بده. داستانش هم این بوده که مونیکا فرزند ارشد خانواده بوده و بعد مرگ پدرش اموال بهش می‌رسیده. برادرش برای تصاحب اموال مونیکا را متهم به جادوگری و کشتن پدر می‌کنه و اقوام و آشنایان هم میگن لابد همین است و غیر این نیست و باید برای از بین بردن اهریمن و پاک کردن جامعه از فساد این زن را بسوزانند و چه خیری از این بالاتر و چه معروفی از این واجب‌تر. مونیکا بعد این اتفاق نمی‌تونه نسبت به اون چه که سر این زنان میاد بی‌تفاوت باشه و یک گروه مستقل تشکیل میده برای نجات این زنان که البته توانش نسبت به وسعت این جهالت و عمق این جنایت خیلی کمه.

این اپیزود برای من تا به این جا جالب‌ترین اپیزود چنل بی بوده. این گزارش پر از نکته‌های قابل تامله و اگه دقت کنیم بخش‌هایی از اون روایت‌کننده‌ی حال و روز فردی و جمعی ما هم هست. مثلا یک جایی مونیکا تعریف می‌کنه که چطور این اتفاق باورهایش را زیر و رو می‌کنه، یعنی وقتی ساحره‌سوزی دامن خودش را هم می‌گیره. مونیکا میگه قبل این من هم مثل همه فکر می‌کردم این زن‌ها عامل مرگ و درگیری و فساد‌اند. ذره‌ای در این باورم تردید نداشتم. من سوزاندن اون‌ها و پاک کردن جامعه از وجود شر را وظیفه می‌دونستم و در این کار جرم و خشونتی نمی‌دیدم اما وقتی این اتفاق برای خودم افتاد فهمیدم این باور هیچ پایه و اساسی نداره، فهمیدم پای جادوی سیاه و نیت تبهکارانه‌ای درمیان نیست و فقط سواستفاده از جهل و باوری پوچه.... مونیکا با گوشت و پوستش دروغ بودن این ادعاها و بی‌گناهی تمام زنانی را که تا اون موقع سوزانده شده بودند حس می‌کنه و می‌فهمه. مونیکا میگه دردناک‌تر و ترسناک‌تر از سوزانده شدن فروریختن باورهایش بود.

ما همه مونیکاییم. تا وقتی که توی کروزهای خوشگل یا قایق‌های امنمون در دریا شناوریم از آفتاب لذت می‌بریم، ماهی می‌گیریم و سرگرم زندگی هستیم. می‌بینیم قایق‌هایی می‌خورند به صخره و خرد میشن و ما عصبانی میشیم که سرنشین‌هاشون آرامش ما را بهم می‌زنند. اما امان از روزی که خودمون بخوریم به صخره‌های واقعیت. حوادث اخیر کشور برای خیلی‌ها حکم صخره‌های واقعیت را داشت اما خیلی‌ها همچنان چشم‌هاشون را به روی واقعیت بسته‌اند، توجیه می‌کنند ، تطهیر می‌کنند، به خیال خودشان دلیل میارند. اما با بستن چشم نمیشه از مقابل صخره‌ها گذشت. جایی که فقط با گرفتن انگشت اشاره به سمتت می‌تونن به جادوگری متهم کنند هیچ‌کس از خطر سوزانده شدن در امان نیست.

حساسیت اجتماعی

بهش می‌گم دیدی چند تا از خدمه‌های جدید چقدر کم سن و سال‌اند؟ میگه نه متوجه نشدم. پول می‌گیرند دیگه. اینجا محیط زنانه است امنیت دارند. خیلی بهتر از کار کردن خونه‌ی مردمه.

جوابش واسم جالب بود. هم از این نظر که چقدر زود جنبه‌های مثبت قضیه را پیدا کرد. هم این که فکر نمی‌کردم واکنش به کار کردن دخترهای نوجوان، اون هم شستن سرویس‌های بهداشتی این باشه. البته منی هم که توجه کرده بودم واکنش موثری نشان ندادم اما فکر می‌کنم اگه از یک ساختمان سیصد نفره دویست نفر به اطرافشون حساسیت بیش‌تری نشان می‌دادند وضعیت این نمی‌شد.

شما به حساسیت اجتماعیتون چه نمره‌ای می‌دید؟ من توجه و حساسیتم نسبت به اطرافم را بالاتر از سطح میانگین جامعه (که به نظرم خیلی پایینه) ارزیابی می‌کنم. مثلا دیروز طبق معمول مانیتورهای کوچیک توی مترو داشتند انیمیشن‌های کوتاه آموزشی درباره‌ی آداب استفاده از مترو نشان می‌دادند. تو جفت انیمیشنی که دیدم از کلیشه‌های جنسیتی برای دادن چاشنی طنز به موضوع استفاده شده بود. اولی این که پدرها بچه‌داری و مراقبت از فرزندانشون را بلد نیستند، دومی هم این که زن‌ها ترسو هستند و زود غش می‌کنند.

من پدرهایی را دیدم که بیش‌تر از همسرشون به سلامت جسمی و روحی فرزندشون اهمیت می‌دادند. گیرم که آمار پدرهای نابلد بالاتر از مادرهای این چنینیه. راهش بازنمایش و بازتولید این کمبوده؟ راهش طنز ساختن و عادی‌سازیه؟ ما طنز هشداردهنده هم داریم که نسبت به یک ضعف اجتماعی حساسیت ایجاد می‌کنه و می‌خواهد ارزش‌های سالم‌تری بسازه اما اینی که از در و دیوارهای ما می‌ریزه بازتولید کلیشه‌های مریضه. تو این مورد انگار القا می‌کنند که بخشی از مرد بودن این حواس‌پرتی و بی‌توجهی به فرزنده. آقایون، لطفا یکم به توهین‌هایی که بهتون میشه حساس باشید!

درباره‌ی کلیشه‌ی ترسو و غشی بودن زن‌ها هم که چیزی ندارم بگم. فقط این که بیاید کلا کمی بیش‌تر حساس باشیم. ناخودآگاهمون را ندیم دست هر بی‌سرو پایی که هر جور دلش خواست بهش شکل بده.